Ширин таъм берувчи модда натрий цикламатнинг гипергликемия ва инсулинрезистентлик ривожланишидаги эҳтимолий роли
DOI:
https://doi.org/10.54185/TBEM/vol17_iss2/a6Аннотация
Мақсад. Ширин таъм берувчи модда натрий цикламатнинг рухсат этилган дозасининг
тажриба шароитида каламушлардаги углевод алмашинувига таъсирини ўрганиш.
Материал ва методлар. 20 та оғирлиги 160–180 гр атрофидаги оқ эркак тажриба каламушларига 10 мг/кг миқдорда натрий цикламат моддаси дистилланган сувда эритилиб, оғиз орқали киритилган. Тажриба ҳайвонларнинг қон зардобида глюкоза, инсулин,
умумий оқсил, албумин, AЛT, AСT, сийдикчил, креатинин, холестерин, триглицерин,
зичлиги юқори липопротеин (ЗЮЛП), зичлиги паст липопротеин (ЗПЛ), Nа, Cа, K микроэлементлар миқдори аниқланди. Инсулинрезистентликни ифодаловчи HОMА-IR ва IRI
кўрсаткичлари ҳисоблаб чиқилди.
Натижалар. Натрий цикламатнинг сурункали таъсирида тажриба ҳайвонларида гипергликемия кузатилди. Тажриба сўнгида ҳайвонлар қон зардобида глюкоза миқдори назорат кўрсаткичига нисбатан 68.4% га, гликирланган гемоглобин миқдори 76.0% га ортди.
30 кунда бу ортишлар статистик ишончли бўлди (P>0,05). Инсулин миқдори эса тажрибанинг 60-кунида назорат кўрсаткичидан 66,4% га (P<0,001), HОMА-IR индекси ва IRI (инсулинрезистентлик индекси) 2,8 баробар ортганлиги аниқланди (P<0,001). Ҳайвонларнинг
тана вазни текширилганда назорат гуруҳига қараганда 7% га камайганлиги аниқланди.
Глюкоза ва гликирланган гемоглобин миқдорининг ортиши HОМА-IR ва IR ларнинг ортиши гипергликемия ва инсулинрезистентлик ривожланишига олиб келди.
Хулоса. Ширин таъм берувчи модда натрий цикламатнинг рухсат этилган дозаси ҳам
гипергликемия ва инсулинрезистентликка сабаб бўлиши мумкин